Kościół Rzymsko-katolicki; Parafia Św. Stanisława Biskupa Męczennika w m. Święte Miejsce
Na północnym Mazowszu, wśród zielonych pól i lasów, znajduje się wyjątkowy zakątek – Święte Miejsce. Ta niewielka miejscowość od wieków przyciąga pielgrzymów i turystów swoim urokiem oraz niezwykłą historią.
Wieś została założona przez Mazurów zajmujących się bartnictwem. Od początku swojego istnienia należała do parafii przasnyskiej. W 1476 roku pleban przasnyski otrzymywał z Bartnik i Oględy dziesięcinę w zbożu. Nieopodal wsi znajdował się sosnowy lasek zwany Bartnym Borkiem, który z czasem zaczęto nazywać Świętym Miejscem.
Legenda i początki kultu
Według miejscowej tradycji, Matka Boża objawiła się tu na lipowym drzewie. Na pamiątkę tego wydarzenia wzniesiono drewnianą kaplicę, a w miejscu objawienia – ołtarz z obrazem Matki Boskiej. Obok rosła cudowna studnia, której woda miała uzdrawiającą moc. Gdy jednak pewna kobieta utopiła w niej dziecko, studnię zasypano, a w jej miejscu w XVIII wieku zbudowano murowaną kapliczkę-rotundę.
Wokół kaplicy rozciągał się cmentarz oraz domek dla pustelnika. W XVIII wieku kaplica była własnością prywatną i pozostawała pod opieką dziedziców wsi Bartniki. W dokumentach z 1756 i 1764 roku wspomina się nawet o instrumencie muzycznym – tzw. „pozytywie”.
Rozwój parafii
Na początku XIX wieku właściciele tych terenów, rodziny Radzymińskich i Zielińskich, zarządzali dobrami obejmującymi Bartniki, Święte Miejsce, Polny Młyn, Wygodę, Karbówko i Kuskowo. W 1877 roku kaplica znalazła się pod opieką przasnyskiego proboszcza, ks. Stanisława Czaplińskiego, znanego z działalności duszpasterskiej i gospodarczej.
12 września 1908 roku biskup płocki Apolinary Wnukowski erygował tu samodzielną parafię pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika, a dotychczasowa kaplica stała się kościołem parafialnym. Pierwszym proboszczem został ks. Stanisław Brudziński, który wybudował plebanię, organistówkę i budynki gospodarcze.
Po II wojnie światowej kościół został odnowiony i rozbudowany. W latach 70. proboszcz ks. Jan Pakieła przeprowadził gruntowny remont świątyni i zbudował kaplicę w pobliskiej Lipie.
Święte Miejsce dziś
Drewniany kościół w Świętym Miejscu otoczony jest starym murem. Znajdują się tu pomniki św. Jana Pawła II oraz kardynała Aleksandra Kakowskiego, pochodzącego z tej ziemi oraz drewniane stacje Drogi Krzyżowej. Dalej, poza ogrodzonym placem kościelnym rozciąga się teren zielony, z urokliwymi kamiennymi stacjami Drogi Krzyżowej, ufundowanymi przez mieszkańców poszczególnych wiosek parafii. Nieopodal cmentarz parafialny i cmentarz żołnierzy niemieckich z okresu I wojny światowej.
Kościół w Świętym Miejscu od ponad trzech stuleci pozostaje ważnym ośrodkiem kultu maryjnego. Pielgrzymują tu wierni z całego Mazowsza, czcząc obraz Matki Bożej Bartnickiej. To miejsce odwiedzali m.in. bł. abp Antoni Julian Nowowiejski, bł. bp Leon Wetmański oraz prymas Polski kard. Aleksander Kakowski.
